Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của thế giới hiện đại, nhu cầu về phát triển bản thân và nghề nghiệp ngày càng tăng cao. Coaching đã và đang trở thành một nghề nghiệp quan trọng, đóng vai trò then chốt trong việc phát triển tiềm năng con người và tổ chức. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về coaching, từ định nghĩa cơ bản đến cách thức trở thành một coach chuyên nghiệp.
Coaching là gì?
Theo định nghĩa của Liên đoàn Coach Quốc tế (ICF), coaching là một quá trình hợp tác chặt chẽ giữa coach và thân chủ (coachee), trong đó coach sử dụng các kỹ thuật đặt câu hỏi chuyên biệt và lắng nghe tích cực để thúc đẩy sự phát triển cá nhân và nghề nghiệp của thân chủ. Quá trình này không đơn thuần là việc đưa ra lời khuyên hay giải pháp trực tiếp, mà là một hành trình khám phá và phát triển, trong đó coach đóng vai trò như một người đồng hành, giúp thân chủ nhận ra tiềm năng và nguồn lực của chính mình.
Nguồn gốc của coaching
Lịch sử của coaching có một hành trình phát triển thú vị. Thuật ngữ “coaching” xuất phát từ thế kỷ 16, ban đầu để chỉ phương tiện vận chuyển bằng xe ngựa, mang ý nghĩa đưa người từ nơi này đến nơi khác. Đến thế kỷ 19, thuật ngữ này bắt đầu được sử dụng trong lĩnh vực thể thao, đặc biệt là trong các trường đại học của Anh, để chỉ việc huấn luyện vận động viên.
Coaching hiện đại như chúng ta biết đến ngày nay được định hình và phát triển mạnh mẽ vào những năm 1970 và 1980. Cột mốc quan trọng là khi Timothy Gallwey xuất bản cuốn sách “The Inner Game of Tennis” vào năm 1974. Cuốn sách này đã đặt nền móng cho phương pháp coaching hiện đại bằng cách giới thiệu khái niệm về “trò chơi nội tại” – việc vượt qua những rào cản tâm lý để đạt được hiệu suất tối ưu.
So sánh sự khác nhau Coaching và Mentoring
Trong lĩnh vực phát triển cá nhân và nghề nghiệp, coaching và mentoring thường được nhắc đến song song, nhưng chúng có những điểm khác biệt căn bản. Coaching tập trung vào việc khai phá tiềm năng và giải pháp từ chính bản thân thân chủ thông qua việc đặt câu hỏi và gợi mở. Coach không nhất thiết phải là chuyên gia trong lĩnh vực của thân chủ, mà cần có kỹ năng coaching chuyên nghiệp để dẫn dắt cuộc trò chuyện một cách hiệu quả.
Ngược lại, mentoring là quá trình trong đó một người có kinh nghiệm (mentor) chia sẻ kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm của mình để hướng dẫn người được mentoring. Mentor thường là người đi trước, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực mà người được mentoring đang theo đuổi.
Phân biệt Coaching nội bộ và Coaching bên ngoài
Coaching trong tổ chức có thể được thực hiện theo hai hình thức: nội bộ và bên ngoài. Coaching nội bộ được thực hiện bởi các nhân viên được đào tạo trong chính tổ chức đó. Họ hiểu rõ văn hóa, quy trình và đặc thù của tổ chức, có thể tạo ra sự kết nối nhanh chóng với người được coaching. Tuy nhiên, việc này có thể gặp những thách thức về tính khách quan và bảo mật.
Coaching bên ngoài được thực hiện bởi các chuyên gia độc lập, mang đến góc nhìn khách quan và kinh nghiệm đa dạng từ nhiều tổ chức khác nhau. Theo Harvard Business Review, coaching bên ngoài thường được ưu tiên cho các vị trí cấp cao do tính bảo mật và chuyên nghiệp cao hơn.
Vai trò của coaching
Trong môi trường làm việc hiện đại, coaching đóng vai trò quan trọng đối với cả cá nhân và tổ chức. Đối với cá nhân, coaching giúp phát triển kỹ năng lãnh đạo, nâng cao hiệu suất làm việc và tăng cường sự tự tin. Một nghiên cứu của ICF cho thấy 80% người được coaching báo cáo sự cải thiện về sự tự tin, và 73% thấy các mối quan hệ được cải thiện đáng kể.
Đối với tổ chức và doanh nghiệp, coaching là công cụ hiệu quả để phát triển đội ngũ nhân viên, tăng cường năng suất và xây dựng văn hóa học tập. Theo một báo cáo của PwC, tỷ suất đầu tư (ROI) trung bình cho coaching trong doanh nghiệp là 7 lần chi phí ban đầu.
Ứng dụng của Coaching
Coaching có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong kinh doanh, coaching giúp các nhà lãnh đạo phát triển tầm nhìn chiến lược, cải thiện kỹ năng quản lý và tối ưu hóa quy trình làm việc. Theo một nghiên cứu của Manchester Inc., coaching trong kinh doanh mang lại sự cải thiện đáng kể trong năng suất (53%), chất lượng (48%) và quan hệ khách hàng (39%).
Trong lĩnh vực định hướng nghề nghiệp, coaching giúp người tham gia xác định rõ mục tiêu sự nghiệp, phát triển kế hoạch hành động và chuẩn bị cho những thay đổi trong nghề nghiệp. Coaching trong cuộc sống tập trung vào việc cân bằng công việc-cuộc sống, phát triển các mối quan hệ và quản lý stress hiệu quả.
Cách để trở thành một chuyên gia Coach xuất sắc
Để trở thành một coach chuyên nghiệp, bước đầu tiên là xác định rõ mục tiêu và lĩnh vực coaching mà bạn muốn theo đuổi. ICF đề xuất một lộ trình phát triển bao gồm việc tham gia các chương trình đào tạo được công nhận, tích lũy giờ coaching thực tế và đạt được các chứng chỉ chuyên nghiệp.
Đầu tư vào việc học là yếu tố quan trọng. Các chương trình đào tạo coaching được công nhận bởi ICF thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm, bao gồm cả lý thuyết và thực hành. Ngoài ra, việc học hỏi từ các coach có kinh nghiệm và tham gia các cộng đồng coaching chuyên nghiệp cũng rất quan trọng.
Thực hành và tích lũy kinh nghiệm là không thể thiếu. Nhiều coach bắt đầu sự nghiệp bằng việc coaching pro-bono hoặc tham gia các nhóm thực hành. Việc ghi chép và phản ánh sau mỗi buổi coaching giúp coach không ngừng cải thiện kỹ năng của mình.
Ảnh hưởng của AI đối với Coaching
Theo báo cáo của World Economic Forum về tương lai của công việc, trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những thay đổi đáng kể trong ngành coaching. AI hỗ trợ trong việc phân tích dữ liệu và theo dõi tiến độ của thân chủ, cung cấp các công cụ quản lý coaching tự động và tạo ra các nền tảng học tập trực tuyến.
Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành nhấn mạnh rằng AI không thể thay thế hoàn toàn vai trò của coach con người. Thay vào đó, AI được xem như một công cụ hỗ trợ giúp tăng cường hiệu quả của quá trình coaching.
Những câu hỏi thường gặp về Coaching
Thu nhập của nghề coaching tại Việt Nam là bao nhiêu?
Theo các chuyên gia trong ngành, thu nhập của một coach phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm, chuyên môn, và thị trường mục tiêu. Tuy nhiên con số khởi điểm khoảng 1 triệu đồng/giờ, sau đó có thể rơi vào 2 – 3 triệu đồng/giờ, mỗi tuần mỗi coach có thể kiếm được 20 triệu.
Khi nào cần coaching?
Thời điểm là khi bạn mong muốn phát triển bản thân hoặc khi đối mặt với những thách thức trong công việc và cuộc sống. Theo ICF, những dấu hiệu cho thấy bạn có thể cần đến coaching bao gồm: mong muốn phát triển sự nghiệp, cần cải thiện kỹ năng lãnh đạo, hoặc đang tìm kiếm sự thay đổi trong cuộc sống.
Coaching là một nghề nghiệp đòi hỏi sự đam mê, kiến thức chuyên môn và kỹ năng thực hành. Trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng, vai trò của coaching ngày càng trở nên quan trọng. Để trở thành một coach xuất sắc, cần có sự cam kết học tập liên tục và phát triển bản thân không ngừng.
Với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu ngày càng tăng về phát triển cá nhân và nghề nghiệp, coaching hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Điều quan trọng là các coach cần không ngừng cập nhật kiến thức và kỹ năng để đáp ứng những thay đổi này.
